U kent ze vast wel. De Florence Nightingales van deze tijd. Mensen die altijd klaar staan voor anderen. Moeder Theresa’s die zodra er een beroep op ze gedaan wordt, in actie komen om anderen uit nood te helpen. Op zich klinkt dat heel nobel. Er zit echter een keerzijde aan dit gedrag. Onbewust helpen deze redders in nood, vooral zichzelf.
Waarom zult u misschien denken. Omdat zij niet anders kunnen. Andermans problemen uit de wereld helpen is hun ‘reason to live’, aldus vooraanstaande Amerikaanse klinisch psychologen. Dit speelt zowel in prive als in de werkomgeving. Uiteindelijk komen de ‘redders’ van een koude kermis thuis. Hun relaties zijn uit balans en als het ene probleem is opgelost, gaan ze op zoek naar een ander ‘slachtoffer’.
Over redders in de gezondheidszorg en hulpverlening is een aantal jaren geleden een boek verschenen van Paula Lampe met de titel: “Het moeder Theresa syndroom, het persoonlijke motief in de hulpverlening”. Haar boodschap was: “Pas op voor hunkerende hulpverleners, mensen die zelfs in hun vrije tijd op hun werk rondlopen en zichzelf als verlossers beschouwen”.
Op zich is de wens om te helpen prijzenswaardig. De drive om te helpen, om een betere wereld voor ons allemaal te creeren, ook al zit daar een narcistische component aan, kan ook worden aangemoedigd. Mits dit gedrag niet uit de bocht vliegt. Hoewel de rol van helper nobel en betekenisvol is, moet zoiets niet iemands enige doel in het leven worden. Hoe vaker een helper ‘ja’ zegt, hoe groter de kans dat zij teveel op hun bordje krijgen.
Ook kunnen notoire redders er een verborgen agenda op na houden: bewondering, bevestiging en liefde van degene die ze helpen. Anders gezegd, ze helpen anderen om onbewust een negatief of beschadigd zelfbeeld te repareren en het zelfvertrouwen een boost te geven.
Een ander gevolg van dit gedrag is dat “het slachtoffer” bevestigd wordt in zijn rol. In beeld gebracht door de “dramadriehoek’:
Resteert de vraag hoe “reddersgedrag” wel effectief ingezet kan worden. Denk allereerst na wat je wilt bereiken met “help” gedrag. Echt helpen betekent dat je onderscheid kunt maken in wat jezelf nodig hebt en wat de ander nodig heeft. En dat kan soms betekenen dat je de ander niet helpt!
Wil je een ander echt helpen: Help hem dan om zichzelf te helpen! Zo wordt het slachtoffer in staat gesteld zich te ontwikkelen tot winnaar en voorkom je dat je hem de kans ontneemt de vaardigheden te ontwikkelen die hij het hardst nodig heeft.
